داخل مقاله آموزشی قبلی، با نحوه ایجاد فایل و فولدر جدید در سی پنل آشنا شدید و توسط این آموزش، قادر شدید دایرکتوری‌های جدیدی را در هاست سی پنل سایت خود ایجاد کنید و درون آن‌ها وب‌سایت‌های مجزا را نسبت به سایت اصلی خود راه‌اندازی کنید. در این مقاله، قصد داریم نحوه تغییر سطح دسترسی فایل‌ها و فولدرها را در سی پنل به شما آموزش دهیم. به گونه‌ای که پس از آن، قادر به تنظیم بهترین سطح دسترسی برای انواع فایل‌هایتان در هاست باشید، تا هیچگاه سایت شما دچار مشکلات امنیتی نشود و هکرها قادر به دسترسی به محتویات مهم داخل فایل‌های هاست شما نباشند.
سطح دسترسی یا permissions چیست ؟
در واقع سطح دسترسی یا permission به معنای میزان دسترسی کاربران و بازدیدکنندگان به فایل‌ها و فولدرهای داخل هاست است. برای هر فایل یا فولدری در هاست، می‌توان یک سطح دسترسی خاص تعیین کرد که با کاربرد آن فایل متناسب باشد. انتخاب سطح دسترسی مناسب برای فایل‌ها و فولدرهای داخل هاست لینوکس یکی از اصول اولیه تامین امنیت وب‌سایت و محتویات داخل هاست محسوب می‌شود. در واقع، سطح دسترسی‌های محتویات داخل هاست، متناسب با دسترسی جهت انجام سه نوع عملیات مختلف تنظیم می‌شوند:
- Read (خواندن): دسترسی جهت خواندن و مشاهده محتویات فایل یا فولدر.
- Write (نوشتن): دسترسی جهت نوشتن و انجام تغییرات در محتویات فایل یا فولدر.
- Execute (اجرا): دسترسی جهت اجرا و دریافت نتیجه از فایل یا فولدر مورد نظر.
معمولاً این سطوح دسترسی با عبارت‌های کوتاهی مانند rwx نشان داده می‌شوند. در اینجا، r به معنای دسترسی خواندن (Read)، w به معنای دسترسی نوشتن (Write) و x به معنای دسترسی اجرا (Execute) است. به عنوان مثال، rwx به ترتیب از سمت چپ به راست به معنای دسترسی خواندن، نوشتن و اجرای فایل‌ها می‌باشد.
اگر بخواهیم این سطوح دسترسی را با اعداد نمایش دهیم، می‌توانیم برای هر یک از آن‌ها یک عدد تعیین کنیم. به این صورت که:
- برای سطح دسترسی read یا r، عدد 4 اختصاص می‌دهیم.
- برای سطح دسترسی write یا w، عدد 2 را تعیین می‌کنیم.
- برای سطح دسترسی execute یا x، عدد 1 را اختصاص می‌دهیم.
با استفاده از این روش، هر سطح دسترسی را با یک عدد مشخص می‌توان نمایش داد.
حالا اگر بخواهیم یک مثال عددی از سطح دسترسی‌های رایج بزنیم، مثلاً می‌توانیم بگوییم سطح دسترسی 755 است. و اگر بخواهیم یک مثال حروفی از سطح دسترسی‌های رایج بزنیم، می‌توانیم بگوییم سطح دسترسی rwx-xr-x.
همانطور که مثال زدیم، تمام سطح دسترسی‌های حروفی و عددی از سه قسمت تشکیل شده‌اند و مضربی از سه هستند. این‌ها به این خاطر است که در سیستم‌های لینوکس معمولاً سه نوع کاربر وجود دارد که می‌توانند به فایل‌ها و فولدرهای داخل هاست دسترسی داشته باشند، و ما این نوع‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:
- کاربر کارگزار (User) یا owner که همان کاربر اصلی و مدیر هاست محسوب می‌شود.
- کاربر گروه (Group) که به معنای گروه‌های کاربری تعیین شده سیستمی است که برای انجام عملیات‌های خودکار بین فایل‌های هاست توسط خود سیستم استفاده می‌شود.
- کاربر جهانی (World) یا other که به معنای بازدیدکنندگان از سایت و عموم مردم است که وارد سایت ما می‌شوند.
نحوه محاسبه سطح دسترسی فایل ها و فولدر ها
حالا اگر یک جدول مطابق زیر بسازیم و بخواهیم سطح دسترسی یک فولدر را متناسب با نیازهای آن فولدر محاسبه کنیم، این جدول سه ستون برای دسترسی توسط گروه‌های مختلف مردم دارد که از سمت چپ به راست، ستون اول را user می‌نامیم و ستون دوم را group و ستون سوم را هم world می‌نامیم. حالا اگر این جدول سه ردیف داشته باشد، می‌توانیم سطح دسترسی read و write و execute را برای هر کدام از گروه‌های مختلف تعیین کنیم:
| user | group | world |
|---|---|---|
| * | * | * |
| – | – | * |
| * | * | * |
حالا می‌خواهیم این جدول را با استفاده از سطح دسترسی‌های عددی یا حروفی، به صورت محاسباتی تکمیل کنیم:
- سطح دسترسی read یا مشاهده و خواندن این فولدر توسط گروه‌های مختلف:
- ما می‌خواهیم این فولدر توسط user اصلی هاست قابل دیدن باشد، پس اینجا یک * می‌گذاریم.
- ما می‌خواهیم این فولدر توسط گروه‌های مختلف اسکریپت‌های داخل هاست هم قابل مشاهده باشد، پس یک ستاره هم در اینجا می‌گذاریم.
- ما می‌خواهیم مردم و بازدیدکنندگان هم قادر به مشاهده محتویات این فلودر باشند، پس یک * هم در اینجا قرار می‌دهیم.
- سطح دسترسی write یا نوشتن در این فولدر توسط گروه‌های مختلف:
- ما می‌خواهیم کاربر اصلی هاست امکان نوشتن و تغییرات در این فولدر را داشته باشد، پس اینجا یک * قرار می‌دهیم.
- ما نمی‌خواهیم گروه‌های مختلف برنامه‌های داخل هاست اجازه ویرایش و نوشتن در این فولدر را داشته باشند، بنابراین اینجا یک – را قرار می‌دهیم.
- ما نمی‌خواهیم مردم و بازدیدکنندگان از سایت هم امکان ویرایش و نوشتن در این فولدر را داشته باشند، پس اینجا هم یک – را قرار می‌دهیم.
- سطح دسترسی execute یا اجرا و مشاهده نتیجه در این فولدر توسط گروه‌های مختلف:
- ما می‌خواهیم کاربر اصلی هاست امکان اجرای این فولدر و مشاهده نتایج آن را داشته باشد، بنابراین اینجا یک * را قرار می‌دهیم.
- ما می‌خواه
یم گروه‌های مختلف برنامه‌های داخل هاست هم اجازه اجرای این فولدر و مشاهده نتایج آن را داشته باشند، بنابراین اینجا هم یک * را قرار می‌دهیم.
- همچنین می‌خواهیم مردم و بازدیدکنندگان یا همان world هم اجازه اجرای این فولدر و مشاهده نتایج آن را داشته باشند، بنابراین اینجا هم یک * را قرار می‌دهیم.
نحوه محاسبه سطح دسترسی فایل ها به صورت حروفی و عددی در لینوکس
سطح دسترسی فایل‌ها و فولدرها در سیستم‌های لینوکس به صورت عددی و حروفی مشخص می‌شود. این سطح دسترسی‌ها به سه نوع عملیات مختلف برای هر فایل یا فولدر اعمال می‌شود: خواندن (read)، نوشتن (write) و اجرا (execute). در سیستم لینوکس، هر فایل یا فولدر می‌تواند سه گروه مختلف کاربری داشته باشد:
- User (Owner): کاربر اصلی یا مالک فایل یا فولدر.
- Group: گروه کاربری که فایل یا فولدر به آن تعلق دارد.
- World (Others): دیگر کاربران سیستم که اجازه دسترسی به فایل یا فولدر را ندارند.
حالا برای تعیین سطح دسترسی به صورت عددی، هر عملیات دسترسی (خواندن، نوشتن، اجرا) یک عدد مخصوص دارد:
- خواندن (read): عدد 4
- نوشتن (write): عدد 2
- اجرا (execute): عدد 1
با جمع آن‌ها، سطح دسترسی عددی برای هر گروه تعیین می‌شود. به عنوان مثال، اگر یک فولدر دارای سطح دسترسی read و execute برای کاربر مالک، و read برای گروه و world باشد، سطح دسترسی عددی آن به صورت 5 (4+1) خواهد بود.
حالا برای تعیین سطح دسترسی به صورت حروفی، هر گروه سه حرف (read، write، execute) را در اختیار دارد. اگر یک گروه امکان یک عملیات را داشته باشد، مربوطه را مشخص می‌کند؛ در غیر این صورت، یک خط (-) قرار می‌دهد. به عنوان مثال، rwx برای دسترسی کامل به یک فایل یا فولدر استفاده می‌شود، در حالی که r-x برای دسترسی خواندن و اجرا ولی نوشتن استفاده می‌شود.
با استفاده از این موارد، می‌توانید سطح دسترسی فایل‌ها و فولدرها را به صورت عددی یا حروفی مشخص کرده و مدیریت مناسبی را برای امنیت سیستم خود داشته باشید.
معرفی انواع سطح دسترسی های مطمئن و امن برای فایل ها و فولدر ها
بله، ممنونم که توضیحات را ارائه کردید. این سطوح دسترسی‌ها بسیار مهم هستند و استفاده صحیح از آن‌ها می‌تواند امنیت فایل‌ها و فولدرها را بهبود بخشد. می‌توانید از این سطوح دسترسی‌ها برای محافظت از اطلاعات حساس و افزایش امنیت سایت خود استفاده کنید. همچنین، رعایت نکته‌ی مهمی که شما ذکر کردید، یعنی اجتناب از استفاده از سطح دسترسی 777، بسیار حیاتی است زیرا می‌تواند به نفوذ و حملات امنیتی منجر شود.
