بلاک چین زنجیره بلوکی اطلاعات و دیتاها را به‌صورت گروهی، جمع‌آوری می‌کند که به آن Blocks یا بلوک‌ها گفته می‌شود که مجموعه‌ای از اطلاعات را در خود جای می‌دهد. این بلوک‌ها ظرفیت بسیار محدودی دارند و مقدار مشخصی از اطلاعات را می‌توانند ذخیره کنند. زمانی که ظرفیت یک بلوک تکمیل شد و بلوک پر شد، به بلوک پرشده قبلی اضافه و متصل می‌شود و به این شکل زنجیره‌ای از بلوک‌های حاوی اطلاعات شکل می‌گیرد که به آن Blockchain یا زنجیره بلوکی می‌گویند. اگر نمی دانید بلاک چین چیست ، پیشنهاد میکنم تا آخر این مقاله با ما همراه باشید تا زا مزایای این تکنولوژی پیشرفته بیشتر آگاه شوید.
در عصر تکنولوژی و اطلاعات، بلاک چین بسیار مهم است و حرفی برای گفتن دارد و روزانه انبوهی از داده‌ها و اطلاعات در دنیای تکنولوژی تولید می‌شود، ولی نگهداری، ثبت و استفاده درست از این اطلاعات سبب می‌شود که انسان‌ها به سمت پیشرفت سوق دهد؛ فناوری جدید Blockchain که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین دستاورد بشر بعد از اینترنت نام می‌برند، نقشی بزرگ در این مسیر دارد. blockchain سیستم ذخیره و ضبط اطلاعات است که هرگونه تغییر و هک در سیستم را بسیار سخت یا غیرممکن می‌کند.
به زبان ساده تعریف بلاک چین، یعنی شبکه‌ای که شیوه ذخیره‌سازی اطلاعات آن با شبکه‌های دیگر متفاوت بوده و اطلاعات به‌صورت بلوک‌های کنار هم ذخیره می‌شوند.
تاریخچه بلاک چین چیست
یک از عواملی که اغلب بیت کوین را با بلاک چین یکی می‌دانند شاید این باشد که تکنولوژی بلاک چین برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ در کد برنامه‌نویسی بیت کوین معرفی شد. درواقع بلاک چین، بیت کوین را اجرا می‌کند. بعدازآن علاوه بر بیت کوین، ارزهای دیگری هم توانستند از این فناوری استفاده کنند و کوین خود را راه‌اندازی کنند، بعدها با شناخت بهتر این تکنولوژی، متخصصان متوجه شدند که تنها استفاده و کاربرد بلاک چین در ارزهای دیجیتالی و رمز ارزها نیستند، بلکه این تکنولوژی کاربردهای دیگری نیز دارد. درنتیجه می‌توان در زمینه‌های مختلف از آن استفاده کرد. در حال حاضر بلاک چین‌هایی با کاربردهای متفاوت در حال به‌کارگیری هستند.
Blockchain از دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) تشکیل‌شده که به معنی زنجیره بلاک یا همان زنجیره بلوک است؛ اما چرا از این نام را برای این فنّاوری استفاده کرده‌اند؟ اطلاعات در فناوری بلاک چین در نوعی بلاک قرار می‌گیرند که این بلاک‌ها زنجیره‌وار به هم متصل هستند ازاین‌رو این فنّاوری بلاک چین نام‌گذاری شده است، درست مانند نوع کارکردی که این تکنولوژی دارد.
مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین چیست
- بیت کوین: مهم‌ترین کاربرد بلاک چین و بهتر بگوییم، اولین کاربرد آن درزمینهٔ تولید بیت کوین و ارزهای دیجیتال است.
- خودروها: از کاربردهای بسیار مهم بلاک چین درزمینهٔ تولید خودرو است. دستگاه‌های کیلومتر شماری که بر روی خودرو نصب می‌شود به‌وسیله اینترنت، مسافت پیموده شده را در blockchain ذخیره می‌کنند. به این صورت امکان ایجاد تغییر در آن وجود ندارد.
- احراز هویت: از بلاک چین در تأیید هویت نیز استفاده می‌شود که بسیار ساده و کم‌هزینه است، به صورتی که می‌توانید اطلاعات هویتی خود را مثلاً در اتریوم ذخیره کنید.
- صنعت مواد غذایی: با کمک بلاک چین می‌توان مراحل تولید مواد غذایی را جملگی دنبال کرده و از برو مشکلات احتمالی در این زمینه جلوگیری کرد.
- ثبت قراردادهای هوشمند، بانک‌ها، خیریه‌ها، دستگاه‌های دولتی و … از دیگر کاربردهای فناوری بلاک چین است.
نحوه کارکرد بلاک چین چیست
بلاک چین باید اجازه دهد اطلاعات دیجیتال ثبت و توزیع شود، ولی امکان ویرایش نداشته باشند. یک blockchain به‌عنوان پایه و اساس اطلاعاتی که به‌طور کامل غیرقابل تغییر بوده یا سابقه تراکنش‌هایی که نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد، حذف کرد یا از بین برد، شناخته‌شده است. به همین علت است که بلاک چین‌ها به‌عنوان فناوری (DLT) نیز شناخته می‌شوند.
بلاک چین یک فضای مناسب و کاملاً ایمن را ایجاد می‌کند و کمک می‌کند تا خریداران و فروشندگان بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای با یکدیگر در ارتباط باشند. یکی از اصلی‌ترین بخش‌های بلاک چین، ماینینگ است. این تکنولوژی بر پایه‌ی الگوریتم‌های هشینگ شکل می‌گیرد. هش خروجی یک تابع ریاضی است که ورودی آن می‌تواند هر مقداری باشد ولی خروجی آن‌یک مقدار با اندازه ثابت و کاملاً ویژه و خاص است.
امنیت این تکنولوژی
امنیت بلاک چین به روش‌های مختلفی اعمال می‌شود. در ابتدای کار، بلوک‌های جدید همیشه به‌صورت خطی و زمانی ذخیره می‌شوند، یعنی که همیشه به انتهای بلاک چین اضافه می‌شوند. وقتی‌که یک بلوک به انتهای زنجیره اضافه می‌شود، برگشت به عقب و تغییر دادن محتوای بلاک سخت است مگر اینکه اغلب شبکه برای انجام این کار به توافق برسند. هر بلوک حاوی هش مخصوص خود است که با هش بلوک قبل از خود و مدت‌زمان مشخص ذخیره‌شده است. کدهای هش با کمک تابع ریاضی ایجادشده‌اند. این توابع، اطلاعات دیجیتالی را به گروه و رشته‌ای از اعداد و حروف تبدیل می‌کنند. اگر به هر دلیلی این اطلاعات تغییر کنند، کد هش نیز تغییر می‌کند.
انواع شبکه‌های بلاکچین
رایج‌ترین بلاک چین‌ها، بلاک چین عمومی و خصوصی است؛ اما انواع دیگری نیز دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
بلاکچین عمومی
در بلاک چین عمومی افراد می‌توانند بدون محدودیت و دریافت مجوز، راحت وارد شبکه شوند. هنگامی‌که عضو بلاک چین می‌شوید، به تمام رکوردهای قبلی و بعدی، تأییدیه تراکنش‌های مختلف، ماینینگ و استخراج دسترسی دارید. درواقع می‌شود بیان کرد که مهم‌ترین استفاده بلاک چین‌های عمومی استخراج ارزهای دیجیتال است. یک بلاک چین به افراد این قابلیت‌ها را می‌دهد:
- هر شخصی می‌تواند نودها را اجرا و عملیات ماینینگ را شروع کند.
- هرکسی می‌تواند بلاک چین را توسط از مرورگر (اکسپلورر) آن بررسی و مشاهده کند.
- هر شخصی می‌تواند تراکنش داشته باشد.
بلاکچین خصوصی
این بلاک چین در سازمان‌های خاص و ویژه‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرند و تعداد افراد محدودی نیز آن دسترسی دارند. همه بخش‌های امنیتی، نحوه دسترسی و … در این شبکه توسط خود سازمان تعیین می‌شود و شکل می‌گیرد. مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین خصوصی درزمینهٔ هویت دیجیتال، مدیریت زنجیره تأمین، رأی‌گیری و … است. بلاک چین خصوصی هم این امکانات را برای افراد ایجاد کرده است:
- هر شخصی نمی‌تواند تراکنش‌ها را از طریق بلاک چین انجام دهد.
- هر شخصی نمی‌تواند یک نود را اجرا و شروع به ماینینگ کند.
- این بلاک چین توسط یک کاربر یا نود تصادفی قابل‌مشاهده یا بررسی نیست.
بلاکچین کنسرسیوم
این مدل از بلاک چین نیمه غیرمتمرکز است که در آن شبکه بلاک چین با بیش از یک سازمان اداره می‌شود. قسمتی از آن عمومی و بخشی خصوصی است و ازاین‌رو ترکیبی از بلاک چین‌های عمومی و خصوصی است. در یک بلاک چین کنسرسیوم تنها به چند نود یا کاربر می‌توانند تأیید تراکنش و نظارت را انجام بدهند. تقسیم اختیارات برای هر یک از اعضای بلاک چین‌های کنسرسیوم متفاوت است. بلاک چین‌های کنسرسیوم توسط یک تیم اداره می‌شوند و نه یک‌نهاد واحد. برخی از نمونه‌های بلاک چین‌های کنسرسیوم عبارت‌اند از: Quorum،Corda و Hyperledger.
بلاکچین هیبرید
این بلاک چین ترکیبی از بلاک چین عمومی و خصوصی است و هنگامی‌که ویژگی‌های هر دو را باهم ترکیب می‌کند که این امکان را می‌دهد که یک سیستم بدون نیاز به اجازه عمومی و یک سیستم نیازمند به اجازه خصوصی باشد. کاربران قادر هستند این ویژگی که چه کسی به صفحه اصلی دسترسی دارد را کنترل کنند. دراگون چین (Dragonchain) نمونه بارز یک بلاک چین هیبرید است.
کاربرد بلاکچین در حوزه ارز دیجیتال
This image represents a conceptual design in the domain of IT, cyberspace, cyber security, cryptocurrency or similar industry sectors. The image is a made up 3D concept render.
می‌توان گفت بیشترین استفاده از فناوری بلاک چین در حوزه ارزهای دیجیتال بوده است. همه اطلاعات مربوط به یک دارایی دیجیتال در بلاک چین خود آن ارز دیجیتال ذخیره می‌شود. به‌عنوان‌مثال ارز دیجیتال بیت کوین از شبکه بلاک چین Bitcoin برای ذخیره اطلاعات کوین‌ها، تراکنش بین افراد، مالکیت هر رمز ارز و… استفاده می‌کند. تعداد بسیار زیادی از رمز ارزهایی که بعد از بیت کوین به بازار آمدند هم از همین فنّاوری استفاده می‌کنند. در حال حاضر بزرگ‌ترین و مطرح‌ترین ارزهای دیجیتال جهان، از تکنولوژی بلاک چین استفاده می‌کنند.
آینده بلاک چین چیست
همان‌طور که گفته شد فناوری Blockchain به‌تازگی پا در عرصه تکنولوژی گذاشته است و همچنان در حال پیشرفت و تکامل است. با توجه به امکاناتی که تکنولوژی بلاک چین دارد می‌توان انتظار داشت که در آینده نقش بیشتری را در قسمت‌های مختلف زندگی بشر ایفا کند. قابلیت‌هایی مانند تمرکززدایی، شفافیت، امنیت، سرعت و… ویژگی‌هایی است که امروزه اهمیت بسیاری در زندگی ما دارد.
